Groepsdynamiek: de positieve en negatieve varianten op een rij

Stagneren processen binnen jouw praktijk? Weet je niet goed hoe dit komt en/of hoe je dit kunt oplossen? Wellicht is het dan handig om naar de groepsdynamiek in het team te kijken. Groepsdynamiek is de verzameling van gedragingen en psychologische processen die plaatsvinden binnen één groep . Het is een belangrijke factor op de werkvloer. Enerzijds kan groepsdynamiek een bron van succes zijn, anderzijds kan het juist vervelende gevolgen hebben. Wil jij weten hoe je de groepsdynamiek kan verbeteren in je praktijk? Hoe je ervoor kan zorgen dat de negatieve kanten van groepsdynamiek niet gaan overheersen? Lees dan snel verder!

Positieve groepsdynamiek

Iedereen heeft in zijn of haar werk 3 psychologische basisbehoeften. Deze maken dat jij je prettig voelt in het team, wat weer bevorderend werkt voor de samenwerking.

  1. De behoefte aan identiteit (hoe vind je een aanvaardbare rol in het team die je ligt en past binnen het team?)
  2. De behoefte aan invloed (hoe beïnvloed jij de werkwijze, het takenpakket en de teamleden?)
  3. De behoefte aan erkenning (word je aardig gevonden en geaccepteerd door het team?)

Wanneer er aan bovenstaande behoeften is voldaan en het team een gezamenlijk doel nastreeft, dan zorgt de positieve groepsdynamiek voor een goede samenwerking. Maar dan ben je er nog niet. Er bestaan nog meer verschillende factoren die een invloed kunnen hebben op deze positieve groepsdynamiek, denk maar eens aan:

  • Karakters van de teamleden;
  • De stijl van leidinggeven en de besluitvorming;
  • De teamgrootte;
  • De onderlinge verhoudingen (sympathie en antipathie) tussen de teamleden;
  • Het vertrouwen (of wantrouwen) in elkaars functioneren;
  • Mogelijkheden tot communicatie en de communicatiepatronen;
  • Het imago van het team in de omgeving
  • De afhankelijkheid van derden;
  • Druk op het team van de omgeving.

Negatieve groepsdynamiek

Conformiteit door groepsdruk

Misschien ken je ‘The Asch Conformity experiment’ wel? In dit onderzoek laat psycholoog Solomon Asch deelnemers van zijn onderzoek een vel papier met daarop een voorbeeldlijn zien. Naast de voorbeeldlijn staan nog drie andere lijnen (A, B en C). Deze lijnen verschillen in lengte. Hiervan is één lijn precies even lang als de voorbeeldlijn, een andere is duidelijk korter en de laatste is duidelijk langer.

Gedurende het experiment werden deelnemers gevraagd om aan te geven welke lijn even lang was als de voorbeeldlijn. Ondanks dat dit makkelijk lijkt (wie kan dat nou niet?), deden veel proefpersonen het toch fout. Hieruit blijkt hoeveel invloed groepsdynamiek kan hebben… Alle deelnemers, op een na, waren namelijk acteurs en zaten in het complot van de onderzoeker. Zij gaven bewust allemaal hetzelfde verkeerde antwoord. Daardoor was de enige echte deelnemer sterk geneigd om – tegen beter weten in – met de groep mee te gaan en hetzelfde foute antwoord te geven. Dit is een voorbeeld van de gevolgen van groepsdruk (een negatieve vorm van groepsdynamiek).

Groepsdenken

Een andere negatieve vorm van groepsdynamiek is groepsdenken. Groepsdenken is een psychosociaal fenomeen, waarbij een capabel team zodanig wordt beïnvloed door groepsprocessen, dat de kwaliteit van de teambesluiten afneemt. Bij de besluitvorming zijn teamleden namelijk vooral met elkaar, met consensus en eensgezindheid bezig in plaats van met kritische, rationele overweging van de feiten. Het behoud van de harmonie en consensus in het team is zó belangrijk voor teamleden dat zij zelfs bereid zijn om hun eigen ideeën (die afwijken van de groepsideeën) niet te uiten. Dit kan eenzijdige discussies opleveren en positieve veranderingen in de weg staan.

Betekenis voor het team

Zowel groepsdenken als groepsdruk maken dat het team minder open staat voor andere ideeën. Het zijn impliciete fenomenen, wat betekent dat je waarschijnlijk niet eens in de gaten hebt dat ze zich afspelen binnen jouw team. Gevolg hiervan is een cultuur waarin iedereen hetzelfde doet, omdat niemand zich anders gedraagt en je wilt niet buiten de boot vallen. Om dit te voorkomen is het belangrijk dat je jezelf altijd blijft afvragen: ‘waarom doen we de dingen zoals we ze doen?’. Mensen met een ander perspectief, die je als groep soms als lastig kunt ervaren, kunnen hierin wel degelijk een goede bijdrage leveren aan bijvoorbeeld teambesluiten.

Hoe bijdragen aan een positieve groepsdynamiek

Zorg voor veiligheid

‘Psychological safety’ is de een van de belangrijkste voorwaarden voor succesvolle teams. Hiermee wordt bedoeld dat er een sfeer heerst waarin de teamleden zich durven te uiten en er naar elkaar geluisterd wordt. Er is ruimte voor open en eerlijke communicatie. Mensen durven zich meer open te stellen. Hierdoor ontstaat er sneller duidelijkheid over waar iedereen staat.

Gedoe mag er zijn

Meningsverschillen lijken wellicht uit den boze, maar soms is dit nodig en is het een onderdeel van het proces. In een team werken nou eenmaal veel verschillende persoonlijkheden samen en dit kan af en toe botsen. Dat is oké. Het blijft echter wel van belang dat wederzijds respect blijft bestaan.

Geef tijd om vergaderingen voor te bereiden

Maak voor een vergadering/teambespreking een agenda en stuur deze per e-mail naar alle teamleden door. Hierin vraag je hen om van te voren al na te denken over de agendapunten en hun input op te schrijven. Laat in de vergadering iedereen om de beurt aan bod komen en vertellen wat ze opgeschreven hebben. Op deze manier is de kans op groepsdenken een stuk kleiner en zal het team vaker out of the box denken.

Hulp nodig bij het verbeteren van de groepsdynamiek of de samenwerking? Neem dan vrijblijvend contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken

Natuurlijk zijn er nog veel meer onderwerpen die een invloed hebben op/beïnvloed worden door groepsdynamiek. Wil je meer handvatten om een betere groepsdynamiek te creëren of heb je andere uitdagingen waar je met jouw praktijk tegenaan loopt? Neem dan contact op via onderstaand contactformulier of kijk eens verder op onze site. Je kunt ook een gratis en vrijblijvende kennisafspraak maken.

100% beveelt ons aan



Ben je verzekerd bij Movir / Elestia of een andere inkomens- of arbeidsongeschiktheidsverzekeraar? Dan is vergoeding voor een (team)coachingstraject vaak mogelijk.

Positieve en negatieve groepsdynamiek in je team
Getagd op:                                    

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

WhatsApp Chat
Heb je een vraag? Stuur een bericht via WhatsApp...