We zeggen niet voor niets dat mensen die verliefd zijn door een roze bril kijken en mensen die depressief zijn door een zwarte bril. Door welke bril je de wereld ziet wordt bepaald door een combinatie van factoren. Denk aan je persoonlijkheid, je opvoeding, de opleiding die je gedaan hebt en de mensen om je heen. Door welke bril je kijkt bepaalt ook hoe je informatie van buitenaf interpreteert. Er is niemand die door precies dezelfde bril naar de wereld kijkt en dus ook niemand die precies dezelfde betekenis geeft aan informatie. En dat is precies waarom je alert moet zijn op selectieve perceptie wanneer je communiceert met anderen.
Wat is selectieve perceptie?
Selectieve perceptie betekent dat je slechts een deel van de werkelijkheid ziet. Het betekent dat je maar een klein beetje van alles wat er op de wereld te zien, horen, ruiken, voelen en proeven is bewust kunt waarnemen. En dit is eigenlijk heel nuttig, want er zijn zoveel prikkels en indrukken om je heen, als je die allemaal bewust zou waarnemen werd je hoogstwaarschijnlijk gek.
Hoe werkt het?
Het fenomeen selectieve perceptie werkt als volgt; de hele dag worden er prikkels aan je aangeboden. In jouw hoofd zit een filter dat openstaat voor bepaalde prikkels en dicht is voor andere prikkels. Dit filter bepaalt dus wat jij wel en niet bewust waarneemt.
Waarop jouw filter afgesteld is wordt door meerdere factoren bepaald. Maar het is met name afgestemd voor dingen die jij interessant vindt of waar je gevoelig voor bent. Om maar even terug te komen op het bovenstaande voorbeeld. Iemand met een roze bril zal waarschijnlijk het filter open hebben staan voor positieve dingen terwijl iemand met een zwarte bril het filter waarschijnlijk open heeft staan voor negatieve dingen. Een handig voorbeeld is het volgende:
Je wilt een nieuwe auto en bent je aan het verdiepen in allerlei verschillende merken en types. Uiteindelijk hak je de knoop door, je gaat specifiek op zoek naar een Ford Fiesta. Je raakt van de ene in de andere verbazing. Jij hebt nooit geweten hoeveel Ford Fiesta’s er rondreden in Nederland. Ze duiken ineens overal op. Waren er voor je de knoop doorhakte minder Ford Fiesta’s? Nee, natuurlijk niet! Het viel je alleen niet op. Jouw filter was dicht voor automerken.
Selectieve perceptie in communicatie
Om te communiceren heb je simpel gezegd drie dingen nodig: een zender, een boodschap en een ontvanger. De zender zendt de boodschap met een bepaalde intentie en de ontvanger interpreteert die boodschap op zijn manier. Zowel de zender als de ontvanger geven dus een eigen betekenis aan dezelfde boodschap. Welke betekenis dit is heeft niet alleen te maken met de inhoud van de boodschap, maar ook door het gevoel dat je erbij hebt, de mate waarin de boodschap past in je gedachtewereld, de band die je hebt met de ander en natuurlijk welke bril je op hebt! Je intentie bij het zenden van de boodschap kan nog wel zo goed zijn, je boodschap kan toch heel anders overkomen dat je bedoelde. Dé werkelijkheid bestaat dus niet. Die is voor iedereen verschillend, iedereen heeft een ander filter en iedereen kijkt door een andere bril.
Hoe houd je hier rekening mee?
- Ben er bewust van dat jullie door een andere bril kijken en informatie daarom (een beetje) anders verwerken. Heb hier respect voor en luister goed naar elkaar.
- Twijfel je of je boodschap wel juist is overgekomen? Check dit dan door vragen te stellen aan de ander.
- Komen jullie er niet uit of ontstaat er een discussie? Probeer dan het perspectief van de ander eens in te nemen.
- Twijfel je of je de boodschap wel goed hebt begrepen? Check dit dan, vat samen en vraag aan de ander of dit klopt.
- Probeer voor een gesprek stil te staan bij wat je belangrijk vindt en zet (symbolisch) je filter open.
- Besef dat jullie het allebei goed kunnen hebben, ondanks dat jullie een andere mening hebben. Er is niet één werkelijkheid.
Contact
Wil je meer weten over selectieve perceptie? Of wil je ergens anders aan werken? Neem dan vrijblijvend contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.