Energiek de herfst door – tips voor jezelf én je team in de zorgpraktijk
Herfstdrukte in de zorg? Neem de tijd voor energie, verbinding en herstel.
De herfst is prachtig, maar voor veel zorgprofessionals ook intens. De dagen worden korter, het hoofd voller, de vermoeidheid sluipt erin. Niet alleen jij voelt dat. Ook je collega’s lopen soms op de toppen van hun tenen.
In deze blog deel ik tips om in deze periode goed voor jezelf te zorgen én je team te versterken. Geen extra to-do’s, maar praktische handvatten voor herstel, verbinding en reflectie.
Voor jezelf – 5 tips voor persoonlijke energie
In drukke tijden is het belangrijk om bewust tijd te nemen voor jezelf. Deze vijf praktische tips helpen je om beter voor jezelf te zorgen, overzicht te houden en op te laden. Zo kun je met meer energie en aandacht er zijn voor je werk, je team én je dierbaren.
Kies je ritme – ook op werkdagen
Soms werk je van vroege spreekuren tot avonduren. Plan bewust pauzes — al is het maar 5 minuten tussen consulten. Een ritme dat ook jóu ondersteunt is geen luxe, maar noodzaak. Niet alleen plannen, maar ook daadwerkelijk nemen. Niet steeds het patiëntenbelang voorop, maar – hoe moeilijk ook – soms eerst je eigen belang. Vijf minuten lijkt veel, maar het mag ook korter. Je kunt ook na iedere patiënt even drie keer bewust in- en uitademen. Of je nu huisarts bent, assistente of POH: het maakt verschil. Doe eens gek en probeer het een dag.
Ga naar buiten – voor jezelf, niet om iets af te vinken
Een korte wandeling tussen de middag doet meer dan je denkt. Frisse lucht, licht, en vooral: een moment waarop niemand iets van je vraagt. Niet wandelen om je stappen te halen of omdat de hond moet, maar omdat jij het waard bent om even niets te moeten. Het is een pauze met een andere intentie: van zorgen voor de ander naar zorgen voor jezelf. En dat geldt ook thuis: een blokje om na het avondeten, even op het balkon met een kop thee, of een ommetje zonder telefoon kunnen wonderen doen voor je hoofd en lijf.
Let op je grenzen (lichamelijk én mentaal)
Vermoeidheid uit zich niet alleen in geeuwen, maar ook in kortaf reageren, uitstelgedrag, concentratieverlies of een vergrote kans op fouten. Sta jezelf toe dat als jouw emmer overloopt, je daar niet ‘zwak’ van wordt — maar menselijk. Soms is het slimmer om even te stoppen, zodat de emmer niet overloopt, dan dat je met een volle emmer probeert door te werken. Uiteindelijk heb je daar meer aan. Voor jezelf, maar ook voor de patiënt.
Gebruik je energie niet alleen voor anderen
Misschien herken je het: je geeft op je werk 100%, maar komt thuis leeg. Alles geven op je werk levert uiteindelijk vaak ook een spanningsveld op in je privéleven — minder ruimte, minder geduld, minder energie voor de mensen die juist dichtbij staan. Bovendien als je 100% aan de ander geeft, blijft er niets voor jezelf over. En dat kan niet de bedoeling zijn. Probeer te doseren en te onderzoeken waar jouw ideale balans ligt. Kijk of je één moment op de dag echt alleen voor jezelf reserveert — bewust en zonder schuld. Dat is geen luxe, maar een investering in wie jij bent — ook buiten je werk.
De herfst is ook een uitnodiging tot bezinning
Deze maanden nodigen uit tot vertragen. Niet alleen in tempo, maar ook in bewustzijn. De bomen laten hun blaadjes vallen en ruimen als het ware op wat ze niet meer nodig hebben. Ze gooien alles af wat niet meer bijdraagt aan hun groei en maken ruimte voor rust en herstel. Wat zou jij los kunnen laten om lichter verder te kunnen? Waar sta jij in je werk? Wat draag je mee dat je niet meer dient? Reflectie hoeft niet groots te zijn — soms is een gedachte al genoeg, een moment van bewust stilstaan bij wat jij mag laten vallen.
Voor je team – 5 tips voor gezamenlijke veerkracht
Een sterk team draait niet alleen op toewijding, maar ook op onderlinge steun en structuur. Met deze vijf tips versterk je de veerkracht van je team, vergroot je het werkplezier en zorg je samen voor een stabiele en energieke werkomgeving – juist in een drukke periode.
Zoek samen het ritme van het team
Net als jij heeft je team ritme nodig. Probeer met elkaar een beetje te vertragen — hoe ondenkbaar dat soms ook voelt in de huisartsenzorg. Houd je aan de afgesproken pauzes. Steun elkaar daarin als team en spreek elkaar erop aan. Maak er gezamenlijke afspraken over, bijvoorbeeld in de dagstart: waar bouwen we vandaag bewust rust in? Zo maak je ruimte voor energie, herstel en betere samenwerking.
Gun elkaar kleine momenten van ademruimte
Misschien merk je dat een collega stiller is, sneller geprikkeld of over haar grens gaat. Vraag niet meteen naar ‘hoe het gaat’, maar: ‘Wat zou jou nu helpen?’ Soms is vijf minuten lucht al genoeg — of gewoon even een kopje thee of koffie, bewust genomen. Daarvoor is het wel nodig dat er een veilige cultuur heerst, waarin het nemen van rust niet wordt gezien als zwakte, maar juist als kracht. Dat vraagt bewustzijn, voorbeeldgedrag én het normaliseren van kleine pauzes als onderdeel van goed samenwerken.
Geef erkenning in plaats van advies
Sluit het gesprek af met duidelijke, meetbare afspraken. Noteer wie wat gaat doen, wanneer iets af moet zijn en wanneer er wordt geëvalueerd. Gebruik hiervoor bij voorkeur een standaardformulier of sjabloon. Dat helpt om overzicht te houden en zorgt voor opvolging. Stuur het verslag na afloop naar de medewerker, zodat beide partijen weten waar ze aan toe zijn.
Bouwstenen voor een goed gesprek
Als iemand uitvalt of moe is, willen we vaak meteen helpen of oplossen. Zeker in de huisartsenpraktijk, waar snel schakelen en oplossen vaak de norm zijn, en dat is precies de valkuil. Niet alles hoeft direct opgelost te worden; soms is erkenning al voldoende. Erkenning (‘Ja, het ís veel’) kan juist verlichtend werken. Het laat zien dat je iemand ziet en serieus neemt. Dat haalt de druk van iemands schouders en opent de ruimte om samen te kijken wat er wél mogelijk is. Tegelijk is het belangrijk dat, als het structureel te veel wordt — voor iedereen of steeds voor dezelfde persoon — je dat bespreekbaar maakt. Bijvoorbeeld in een werkoverleg of een persoonlijk gesprek met de leidinggevende, zodat er gekeken kan worden naar een duurzame, structurele oplossing.
Deel hoe jij energie bewaart – en leer van elkaar
Een klein ritueel of routine kan aanstekelijk werken. Deel eens: wat helpt jou door de dag? Misschien ontdekt je team zo onverwachte vormen van zelfzorg. Gebruik momenten als de dagstart of dagafsluiting om daar bewust aandacht aan te geven. Stel bijvoorbeeld de vraag: ‘Wat zou jou of jullie vandaag energie geven?’ Laat je verrassen door de antwoorden en kijk of je, als het even kan, iets daarvan kunt realiseren. Zo groeit niet alleen het bewustzijn, maar ook het vertrouwen dat herstel en werkplezier er echt mogen zijn.
.
Reflecteer samen – zonder het zwaar te maken
De herfst nodigt uit tot vertragen. Plan een moment waarin je als team terugkijkt: wat ging goed, waar lopen we leeg? Niet als evaluatie, maar als gesprek. Soms lucht delen al op. Gebruik deze momenten ook om met elkaar te reflecteren: wat willen we anders doen? Hoe kunnen we dat praktisch aanpakken? Juist in de huisartsenpraktijk, waar handelen centraal staat, is het waardevol om stil te staan bij verandering en vervolgens samen te bespreken: wat gaan we concreet doen en hoe implementeren we dat?
Meer weten of samen sparren?
Herken je dit? Bij jezelf of in je team? Misschien is dit hét moment om niet harder te werken, maar wijzer stil te staan. Wil je samen met je team aan de slag of eerst even sparren over wat er speelt in jouw praktijk? Stuur gerust een bericht of plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Een kleine stap kan het begin zijn van meer energie en veerkracht – voor jezelf én je team.
Om je op weg te helpen:
Hieronder vind je twee praktische tools die je kunnen helpen om stil te staan bij energie, werkplezier en veerkracht – voor jezelf én in je team. Kleine oefeningen, grote impact.
Voor jezelf:
Gratis oefening downloaden
Download de gratis reflectie-oefening: Hoe zit jij erbij? – een korte, begeleide oefening die je helpt om in 5 minuten stil te staan bij jouw energiebalans.
Voor je team:
Gratis Teamcheck downloaden
Vraag de gratis Teamcheck Herfst aan – 7 reflectievragen om samen stil te staan bij werkplezier en veerkracht in jullie praktijk.
Ira Janssens-Verheugen
Deze blog is geschreven door Ira Janssens-Verheugen. Als arbeid- & organisatiepsycholoog en coach is zij gespecialiseerd in de begeleiding van professionals binnen de huisartsenzorg. Met oog voor werkplezier, samenwerking en duurzame verandering biedt zij praktische en direct toepasbare handvatten.